De Ripperda
Oud ontmoet nieuw
Ooit trainden huzaren er hun paarden en vonden militaire oefeningen en schietwedstrijden plaats op het exercitieterrein. Maar de Ripperdakazerne in Haarlem heeft allang geen militaire functie meer. De monumentale gebouwen worden gerenoveerd en verbouwd tot appartementen en woningen; nieuwbouw zorgt voor een architectonische verbinding die recht doet aan de monumenten.
‘De fijnste opgaven zijn die waarbij ik niet met een leeg blad hoef te beginnen’, zegt Christine de Ruijter van awg architecten uit Antwerpen. ‘Ik vind het veel leuker de ontbrekende stukjes aan een bestaande puzzel toe te voegen dan een ontwerp te maken voor honderd nieuwe woningen. Voortborduren op wat er is, vertaald naar vandaag.’ Project De Ripperda was voor haar dan ook een cadeautje: verspreid over het voormalige kazerneterrein stonden al karakteristieke neo-barokke gebouwen, tegenwoordig allemaal rijksmonumenten. Het hoofdgebouw en verschillende bijgebouwen voor man en paard zijn inmiddels grotendeels gerenoveerd.
Ruimte voelen
‘De puzzel bestond hier uit het inpassen van nieuwe gebouwen die de monumenten een waardige plek in het geheel zouden geven. Bovendien wilde ik ze met elkaar in verbinding brengen’, vervolgt De Ruijter. ‘De hoogte van de nieuwe gevelwanden aan weerszijden van het exercitie-terrein vind ik een mooi voorbeeld. Ze flankeren het hoofdgebouw, maar ik heb ze bewust niet bescheidener gemaakt. Een architectonische knieval is niet altijd de juiste oplossing om de nadruk elders te krijgen. Nu het exercitieterrein aan drie kanten omsloten is, voel je pas echt de omvang van de ruimte en komt het hoofdgebouw veel beter tot zijn recht.’
Vertalingen
Verbindingen zijn er ook in de geveluitwerking en detaillering: ‘De klassieke opbouw van het hoofdgebouw – plint, lichaam en kap – loopt door in de nieuwe gebouwen.
Het spekband en het leien hellende dak in het oude gebouw heb ik vertaald in betonornamenten en het zinken dak in het nieuwe. De monumentale ramen zijn van hout, maar de regelgeving in Nederland laat dergelijke maten in hout niet meer toe. In de nieuwbouw hebben we aluminium Methermo ramen en deuren in houten kozijnen gevat. Zo kwamen we tot een gelijkwaardige uitstraling.’
Fascinerende combinatie
In volgende fasen van het project wordt achter het hoofdgebouw nog meer nieuwbouw op dezelfde schaal en met dezelfde detaillering gerealiseerd. Daarnaast leggen kleinschaliger eengezins- en werk-woningen de verbinding met de stallen en maneges; oud ontmoet nieuw. Christine de Ruijter: ‘De combinatie van historisch en eigentijds blijft me fascineren.’
Projectinformatie
- Locatie
- Haarlem
- Opdrachtgever
- Ontwikkelingscombinatie Ripperdakazerne cv
- Architecten bureau
- AWG architecten Antwerpen
- Ontwerp
- Christine de Ruijter
- Bouwbedrijf
- Goldewijk B.V.
- Jaar van realisatie
- 2009
- Deel dit project